Предыдущий урок || Оглавление || Следующий урок || Стартовая страница

Kolmaš urokka — третий урок

1. Многие слова, оканчивающиеся в именительном падеже на — s имеют в единственном числе основу на — h + гласный.
  Окончание множественного числа  
čiilaš — čiila — ha + t = čiilahat
eräš — erä — hä + t = erähät
kaunis — kaune — he + t = kaunehet
kirveš — kirve — he + t = kirvehet

Слова оканчивающиеся на гласный + h имеют схожее образование множественного числа:

pereh — e + t = perehet
huoneh — e + t = huonehet

Схожее построение множественного числа имеют слова типа porraš, pačaš, ruis'.

porraš — porda — ha + t = pordahat — чередование rr/rd
pačaš — pačča — ha + t = paččahat — чередование č/čč
ruis' — ruge — he + t = rugehet  
mieš — mie — he + t = miehet  

Tämpiänä on kaunis šiä. Kežällä on kaunehet šiät. Tiälä on kirveš. Tuala on pienet kirvehet. Tämä on šuuri pereh. Kyläššä on šuuret perehet. Pertissä on pordahat.

2. Спряжение глаголов kažvua, kyžyä, šyyvvä, juuvva.

Mie kažvan, kyžyn, šyön, juon.
Šie kažvat, kyžyt, šyöt, juot.
Hiän kažvau, kyžyy šyöy, juou.
Myö kažvamma, kyžymmä, šyömmä, juomma
Työ kažvatta, kyžyttä, šyöttä, juotta.
Hyö kažvatah, kyžytäh, syyvväh, juuvvah.

Глаголы nähä, šuaha, jiähä спрягаются по-особому.

Mie niän, šuan, jiän.
Šie niät, šuat, jiät.
Hiän nägöy, šuau, jiäy.
Myö niämmä, šuamma, jiämmä
Työ niättä, šuatta. jiättä
Hyö nähäh, šuahah, jiähäh.

Lapšet kažvatah väliän. Hyö issutah laučalla. Ken istuu laučalla? — Hyö. Issutahgo hyö laučalla? — Hyö issutah laučalla. Mie šyön huomnekšella. Šyötgo šie huomnekšella? Myö šyömmä koissa. Hyö šyyvväh väliän. Opaštaja kyžyy, ken on urokalla. Kaikki lapšet ollah urokalla. Erähät miehet nähäh pahoin. Myö niämmä hyvin.

3. Спряжение глаголов, отрицательная форма.

Для образования отрицательной формы нужно проспрягать отрицательную частицу — ei прибавляя к ней основной глагол без окончания 1-го или 2-го лица. Например 1 лицо ед.числа — kazvan — без окончания — kazva-.

Mie en kažva, en kyžy, en šyö, en juo, en niä, en šua, en jiä.
Šie et kažva, et kyžy, et šyö, et juo, et niä, et šua, et jiä.
Hiän ei kažva, ei kyžy, ei šyö, ei juo, ei niä, ei šua, ei jiä.
Myö emmä kažva, emmä kyžy emmä šyö, emmä juo, emmä niä, emmä šua, emmä jiä.
Työ että kažva, että kyžy, että šyö, että juo, että niä, että šua, että jiä.
Hyö ei kažvata, ei kyžytä, ei šyötä, ei juota, ei nägietä, ei šuata, ei jiätä.

Myö emmä ole kylässä, a linnašša. Hyö tietäh äjiän. Mie en issu, a šeizon. Lapši ei šyö, a itköy. Kežällä ei ole kylmä, a lämmin. Opaštajat kirjutetah i lugietah. Missä šie elät? Mie elän Piiterissä. Missä hiän eläy? Hiän eläy Tverissä.

4. Слова с суффиксами -s, -š, -uš, -yš, -oš, -öš, -nneš, -huš, -hyš имеют основу в косвенных падежах (кроме именительного падежа) -kse, -kše.

Huomneš huomnekše  
jänis jänikse
hiiloš hiilokše
šomuš šomukše
pieluš pielukše
nellänneš nellännekše
levehyš levehykše — в партитиве кончается на — hyttä
tervehyš tervehykše — в партитиве кончается на — hyttä

1. Номинатив Ken? Mi? jänis, hiiloš, pieluš, nelläneš, levehyš, tervehyš.
2. Генитив Kenen? Min? jäniksen, hiilokšen, pielukšen, nellännekšen, levehykšen, tervehykšen.
3. Партитив Kedä? Midä? jänistä, hiilošta, pielušta, nellänneštä, levehyttä, tervehyttä.
4. Эссив Kenä? Minä? jäniksenä, hiilokšena, pielukšena, nellännekšenä, levehykšenä, tervehykšenä.
5. Транслатив Kekši? Miksi? jänikseksi hiilokšekši, pielukšekši, nellännekšekši, levehykšekši, tervehykšekši.
6. Инессив Keššä? Missä? jänikseššä, hiilokšešša, pielukšešša, nellännekšeššä, levehykšeššä, tervehykšeššä.
7. Элатив Keštä? Mistä? jänikseštä, hiilokšešta, pielukšešta, nellännekšeštä, levehykšeštä, tervehykšeštä.
8. Иллатив Keh? Mih? jänikseh, hiilokšeh, pielukšeh, nellännekšeh, levehykšeh, tervehykšeh.
9. Адессив Kellä? Millä? jäniksellä, hiilokšella, pielukšella, nellännekšellä, levehykšellä, tervehykšellä.
10. Аблатив Keldä? Mildä? jänikseldä, hiilokšelda, pielukšelda, nellännekšeldä, levehykšeldä, tervehykšeldä.
11. Абессив Kettä? Mittä? jäniksettä, hiilokšetta, pielukšetta, nellännekšettä, levehykšettä, tervehykšettä.
12. Комитатив Kenenke? Minke? jäniksenke, hiilokšenke, pielukšenke, nellännekšenke, levehykšenke, tervehykšenke.
13. Инструктив Min? hiilokšin, pielukšin, nellännekšin, levehykšin, tervehykšin.
14. Пролатив Kečči? Mičči? jäniksečči hiilokšečči, pielukšečči, nellännekšečči, levehykšečči, tervehykšečči.

Jänis eläy mečäššä. Jänikset ollah mečäššä. Varikset lenneteh alahačči. Hiilokšella on pada. Pieluš on šuuri. Šomuš ei ole kaikilla yksi, a nuoruš on kaikilla yksi. Kellä šie kirjutat kirjane? — Muamolla. Hiän šanou kaikilla tervehykšet.

Новые слова:

čiilaš — крапива, eräš — некоторый, один, kaunis — красивый, kirveš — топор, pereh — семья, huoneh — строение; комната, porraš — ступень, pordahat — лестница, pačaš — столб, ruis — рожь, mieš — человек (очень давно — мужчина), nähä — видеть, šuaha — достать, мочь, jiähä — остаться, оставаться, väliän (ruttoh, terväh) — скоро, istuo — сидеть, lauča — лавка, huomneš — утро, huomnešella — утром, kylmä — холодный, холодно, lämmin — теплый, тепло, kirjuttua — писать, lugie — читать, eliä — жить, hiiloš — очаг, jänis — заяц, šomuš — красота, nuoruš — молодость, pieluš — подушка, nellänneš — четверть, levehyš — ширина, tervehyš — здоровье, meččä — лес, varis (broni) — ворона, alahačči — низом, низко, kaikki — все , kaikilla — всем, у всех , kirjane — письмо, šanuo — сказать.

© Геннадий Иванович Светлов (E-mail: gennadi.svetlov@andritz.com)


Предыдущий урок || Оглавление || Следующий урок || Стартовая страница


ФОРУМ КАРЕЛ РАССЕЯНИЯ 2003 — 2004
Редактор: Депутатов В.П. E-mail: dvp2003@mail.ru
Вебмастер: Попов А. E-mail: absurd84@mail.ru


Используются технологии uCoz