1. Глаголы вида — peššä, piäššä, noušša, kušša спрягаются следующим способом.
Mie | peen, | piäen, | nouen, | kuen; |
Šie | peet, | piäet, | nouet, | kuet; |
Hiän | peöy, | piäöy, | nouou, | kuou; |
Myö | peemmä, | piäemmä, | nouemma, | kuemma; |
Työ | peettä, | piäettä, | nouetta, | kuetta; |
Hyö | peššäh, | piäššäh, | nouššah, | kuššah. |
Отрицательная форма.
Mie | en pee, | en piäe, | en noue, | en kue; |
Šie | et pee, | et piäe, | et noue, | et kue; |
Hiän | ei pee, | ei piäe, | ei noue, | ei kue; |
Myö | emmä pee, | emmä piäe, | emmä noue, | emmä kue; |
Työ | että pee, | että piäe, | että noue, | että kue; |
Hyö | ei peetä, | ei piäetä, | ei noueta, | ei kueta. |
Mie peen kiät. Hiän peöy aštiat. Šie peet pahoin. Hyö peššäh hyvin. Myö piäemmä šuošta. Hyö nouššah huomnekšella i peššäh kiät.
2. Слова, заканчивающиеся на —ne имеют основу в косвенных падежах —ze.
Окончание множественного числа | |||||
inehmine | — inehmi | — ze | + t | = inehmizet | |
naine | — nai | — ze | + t | = naizet | |
brihane | — briha | — ze | + t | = brihazet | |
karielane | — kariela | — ze | + t | = karielazet | |
piäčkyne | — piäčky | — ze | + t | = piäčkyzet | |
alane | — ala | — ze | + t | = alazet | |
laulamine | — laulami | — ze | + t | =laulamizet | |
šyömine | — šyömi | — ze | + t | = šyömizet | |
puine | — pui | — ze | + t | = puizet | |
šulahane | — šulaha | — ze | + t | = šulahazet | |
hebone | — hevo | — ze | + t | = hevozet | чередование b/v |
Tämä inehmine nouou stulalda. Puizešša on vezi. Karielane naine peöy puizen. Pereheššä on puizet. Piäčkyne lendäy ylähänä. Meilä on tämpiänä hyvä šyömine. Brihane šeizou pihalla. Naizella on alazet.
3. Глаголы вида — tulla, männä, purra, panna, vierrä спрягаются следующим образом.
Mie | tulen, | mänen, | puren, | panen, | vierän. |
Šie | tulet, | mänet, | puret, | panet, | vierät. |
Hiän | tulou, | mänöy, | purou, | panou, | vieröy. |
Myö | tulemma, | mänemmä, | puremma, | panemma, | vierämmä. |
Työ | tuletta, | mänettä, | puretta, | panetta, | vierättä. |
Hyö | tullah, | männäh, | purrah, | pannah, | vierräh. |
Отрицательная форма.
Mie | en tule, | en mäne, | en pure, | en pane, | en vierä. |
Šie | et tule, | et mäne, | et pure, | et pane, | et vierä. |
Hiän | ei tule, | ei mäne, | ei pure, | ei pane, | ei vierä. |
Myö | emmä tule, | emmä mäne, | emmä pure, | emmä pane, | emmä vierä. |
Työ | Työ että tule, | että mäne, | että pure, | että pane, | että vierä. |
Hyö | Hyö ei tuleta, | ei mänetä, | ei pureta, | ei paneta, | ei vierätä. |
Mie en tule tämpiänä, a huomena. Koira purou kibieldi. Myö mänemmä meččäh. Naine panou luzikka stolalla.
4. Существительные вида — ahven, ruumen, siemen, kyven, tytär — имеют основу в косвенных падежах на -e.
Окончание множественного числа | ||||
ahven | + e | + t | = ahvenet | |
ruumen | + e | + t | = ruumenet | |
siemen | + e | + t | = siemenet | |
kyven | + e | + t | = kybenet | чередование v/b |
tytär | + e | + t | = tyttäret | чередование t/tt |
1. | Номинатив | Ken? | Mi? | ahven, | ruumen, | siemen, | kyven, | tytär. |
2. | Генитив | Kenen? | Min? | ahvenen, | ruumenen, | siemenen, | kybenen, | tyttären. |
3. | Партитив | Kedä? | Midä? | ahvenda, | ruumenda, | siemendä, | kyvendä, | tytärdä. |
4. | Эссив | Kenä? | Minä? | ahvenena, | ruumenena, | siemenenä, | kybenenä, | tyttärenä. |
5. | Транслатив | Kekši? | Miksi? | ahvenekši, | ruumenekši, | siemenekši, | kybenekši, | tyttärekši. |
6. | Инессив | Keššä? | Missä? | ahvenešša, | ruumenešša, | siemeneššä, | kybeneššä, | tyttäreššä. |
7. | Элатив | Keštä? | Mistä? | ahvenešta, | ruumenešta, | siemeneštä, | kybeneštä, | tyttäreštä. |
8. | Иллатив | Keh? | Mih? | ahveneh, | ruumeneh, | siemeneh, | kybeneh, | tyttäreh. |
9. | Адессив | Kellä? | Millä? | ahvenella, | ruumenella, | siemenellä, | kybenellä, | tyttärellä. |
10. | Аблатив | Keldä? | Mildä? | ahvenelda, | ruumenelda, | siemeneldä, | kybeneldä, | tyttäreldä. |
11. | Абессив | Kettä? | Mittä? | ahvenetta, | ruumenetta, | siemenettä, | kybenettä, | tyttärettä. |
12. | Комитатив | Kenenke? | Minke? | ahvenenke, | ruumenenke, | siemenenke, | kybenmenke, | tyttärenke. |
13. | Инструктив | Min? | Kuin? | ahvenin, | ruumenin, | siemenenin, | kybenin. | — |
14. | Пролатив | Kečči? | Mičči. | ahvenečči, | ruumenčči, | siemenečči, | kybenečči, | tyttärečči. |
Существительные вида — morien, avuan (avain) — имеют основу в косвенных падежах на -me.
Окончание множественного числа | |||
morien | + me | + t | = moriemet |
avuan (avain) | + me | + t | = avuamet (avaimet) |
1. | Номинатив | Ken? | Mi? | morien, | avuan (avain). |
2. | Генитив | Kenen? | Min? | moriemen, | avuamen (avaimen). |
3. | Партитив | Kedä? | Midä? | morienda, | avuanda (avainda). |
4. | Эссив | Kenä? | Minä? | moriemena, | avuamena (avaimena). |
5. | Транслатив | Kekši? | Miksi? | moriemekši, | avuamekši (avaimekši). |
6. | Инессив | Keššä? | Missä? | moriemešša, | avuamešša (avaimešša). |
7. | Элатив | Keštä? | Mistä? | moriemešta, | avuamešta (avaimešta). |
8. | Иллатив | Keh? | Mih? | moriemeh, | avuameh (avaimeh). |
9. | Адессив | Kellä? | Millä? | moriemella, | avuamella (avaimella). |
10. | Аблатив | Keldä? | Mildä? | morielda, | avuamelda (avaimelda). |
11. | Абессив | Kettä? | Mittä? | moriemetta, | avuametta (avaimetta). |
12. | Комитатив | Kenenke? | Minke? | moriemenke, | avuamenke (avaimenke). |
13. | Инструктив | Min? | Kuin? | — | avuamin (avaimin). |
14. | Пролатив | Kečči? | Mičči. | moriemečči, | avuamečči (avaimečči). |
Inehmine šyöy rumaldi. Koira i kazi eletäh inehmizen talošša. Mie panen luzikka stolalla. Hebone eläy inehmizenke. Tämpiänä šyömizenä on vain kala i maido. Hiän panou avuamen kormanih. Mänen meččäh. Brihazella on ahvenet.
Новые слова:
peššä — мыть, piäššä — спасти, выбраться, noušša — встать, подняться, kušša — писать.aštia — посуда. käzi (падеж генетив — kiän) — рука, inehmine — человек, naine — женщина, brihane — мальчик, piäčkyne — ласточка, alane — рукавица, laulamine — пение, šyömine — еда, puine — кадка, šulahane — жених, муж, hebone — лошадь, tulla — придти, männä — уйти, идти, purra — кусать, укусить, panna — класть, положить, vierrä — катиться, tämpiänä — сегодня, huomena — завтра, meččä — лес, koira — собака, kazi — кошка. luzikka — ложка, stola — стол, ahven — окунь, kala — рыба, liha — мясо, ruumen — мякина, siemen — семя, kyven — искра, tytär — дочь, morien — невеста, молодуха, avuan (avain) — ключ, rumaldi — с аппетитом, maido — молоко, vain — только, лишь, kormani — карман.
© Г.И. Светлов (E-mail: gennadi.svetlov@andritz.com)
ФОРУМ КАРЕЛ РАССЕЯНИЯ 2003 — 2004 Редактор: Депутатов В.П. E-mail: dvp2003@mail.ru Вебмастер: Попов А. E-mail: absurd84@mail.ru |